Sprawdź odpowiedzi
Poziom 1
A
B
1. alkohole monokarboksylowe: C2H5OH, CH3OH
2. alkohole polikarboksylowe: C2H4(OH)2
3. kwasy monokarboksylowe: C3H7COOH
4. wyższe kwasy karboksylowe: C17H35COOH
5. estry: HCOOCH3, C2H5COOC2H5
6. aminokwasy: CH2(NH2)COOH
Poziom 2
A
1.P 2.P 3.P 4.F 5.F 6.P 7.F 8.P 9.F 10.F 11.P 12.P 13.F 14.P 15.P
B
1. alkohole monohydroksylowe – obojętne
2. alkohole polihydroksylowe – obojętne
3. kwasy monokarboksylowe – kwasowy
4. długołańcuchowe kwasy karboksylowe – obojętne
5. estry – obojętne
6. aminokwasy – obojętne (niektóre aminokwasy mogą mieć charakter zasadowy/kwasowy)
Poziom 3
A
1. alkohol metylenowy – CH3OH
2. propanol – C3H7OH
3. pentanol – C5H11OH
4. C2H5OH – etanol
5. C6H13OH -heksanol
6. C4H9OH – butanol
7. propan-1,2,3-triol – C3H5(OH)3
B
1. kwas metanowy – HCOOH
2. C2H5COOH – kwas propanowy
3. kwas octowy – CH3COOH
4. kwas stearynowy – C17H35COOH
5. kwas oleinowy – C17H33COOH
6. C15H31COOH – kwas palmitynowy
C
1. etanian metylu – CH3COOCH3
2. metanian etylu – HCOOC2H5
3. propanian propylu – C2H5COOC3H7
4. mrówczan metylu – HCOOCH3
5. CH3COOCH3 – etanian metylu
6. HCOOC3H7 – metanian propylu
7. C2H5COOC2H5 – propanian etylu
8. CH3COOC3H7 – etanian propylu
D
1. metanian litu – HCOOLi
2. etanian glinu – (CH3COO)3Al
3. stearynian sodu – C17H35COONa
4. propanian wapnia – (C3H7COO)2Ca
5. palmitynian potasu – C15H31COOK
6. oleinian miedzi (II) –(C17H33COO)2Cu
7. (HCOO)2Mg – metanian magnezu
8. C3H7COOAg – butanian srebra (I)
9. (C17H35COO)3Al – stearynian glinu
10. (C17H33COO)2Zn – oleinian cynku
11. C2H5COOK – propanian potasu
12. (C15H31COO)2Sr – palmitynian strontu
Poziom 4
A
* – nie wymagane w SP
** – wyższe kwasy karboksylowe reagują wyłącznie z zasadami, dlatego nie są uznawane za reaktywne
*** – estry o krótkich łańcuchach rozpuszczają się w wodzie, jednak ta informacja nie jest wymagana w SP
B
Przykładowa odpowiedź:
1. alkohole monohydroksylowe:
– składniki farb, barwników
– rozpuszczalniki w laboratoriach
2. alkohole polihydroksylowe:
– produkcja mydeł i kremów
– produkcja nitrogliceryny
3. kwasy monokarboksylowe:
– synteza innych odczynników
– usuwanie kamienia kotłowego
4. długołańcuchowe kwasy karboksylowe:
– produkcja świec, wosku
– składnik smarów
5. estry:
– rozpuszczalniki farb
– produkcja kosmetyków, perfurm, aromatów
6. aminokwasy:
– synteza białek
– produkcja leków, kosmetyków
C
W wyniku reakcji wyższego kwasu karboksylowego z alkoholem powstają mydła. Produkty te rozpiszczają się w wodzie. Związek chemiczny powinien zawierać w swojej budowie potas lub sód.
Poziom 5
A
B
Poziom 6
A
1. Forma cząsteczkowa: 2K + 2CH3COOH –> 2CH3COOK + H2
2. Forma cząsteczkowa: Reakcja nie zachodzi
3. Forma cząsteczkowa: Reakcja nie zachodzi
4. Forma cząsteczkowa: 2HCOOH + Ca(OH)2 –> (HCOO)2Ca + 2H2O
5. Forma cząsteczkowa: 2C17H35COOH + Ba(OH)2 –> (C17H35COO)2Ba + 2H2O
6. Forma cząsteczkowa: 2C2H5COOH + CaO –> (C2H5COO)2Ca + H2O
7. Uzupełnione równanie reakcji: 2C15H31COOH + Sr(OH)2 –> (C15H31COO)2Sr + 2H2O
8. Uzupełnione równanie reakcji: C17H33COOH + KOH –> C17H33COOK + H2O
B
1. spalanie etanolu
spalanie całkowite: C2H5OH + 3O2 –> 2CO2 + 3H2O
spalanie niecałkowite: C2H5OH + 2O2 –> 2CO + 3H2O
spalanie niecałkowite: C2H5OH + O2 –> 2C + 3H2O
2. spalanie kwasu etanowego
spalanie całkowite: CH3COOH + 2O2 –> 2CO2 + 2H2O
spalanie niecałkowite: C2H5OH + O2 –> 2CO + 2H2O
3. spalanie etanianu etylu
spalanie całkowite: CH3COOH + 5O2 –> 4CO2 + 4H2O
spalanie niecałkowite: C2H5OH + 3O2 –> 4CO + 4H2O
spalanie niecałkowite: C2H5OH + O2 –> 4C + 4H2O
C
1. estryfikacja kwasu metanowego i metanolu
Zapis sumaryczny: HCOOH + CH3OH –> HCOOCH3 + H2O
2. estryfikacja metanianu etylu
Zapis sumaryczny: HCOOH + C2H5OH –> HCOOC2H5 + H2O
D
kondensacja cząsteczek glicyny
E
1. CH3COOH —> CH3COO– + H+ [pod wpływem wody]
2. HCOOH —> HCOO– + H+ [pod wpływem wody]
3. reakcja nie zachodzi
Poziom 7
A
1. pentanol / pent-1-ol / alkohol pentanowy
2. propano-1,2,3-triol / glicerol / gliceryna
3. kwas heksanowy
4. kwas oktadec-9-enowy / kwas oleinowy
5. propanian metylu
B
C
Przykładowa odpowiedź:
Zarówno metanol i etanol negatywnie wpływają na zdrowie.
Etanol powoduje denaturacje białek budujących organizm, spowalnia funkcjonowanie układu nerwowego, czy nowotworów układu pokarmowego.
Metanol jest silnie trujący i może prowadzić do ślepoty.
Poprawna odpowiedź powinna zawierać:
– wskazanie min.1 negatywnego skutku działania metanolu
– wskazaniemin.1 negatywnego skutku działania etanolu
Poziom 8
A
1. np. kwas cytrynowy, kwas mlekowy, kwas masłowy
2. kwas pentanowy
3. Glicerol pochłania wodę z otoczenia, dlatego jest higroskopijny
B
Kwas stearynowy należy do nasyconych kwasów karboksylowych, natomiast kwas oleinowy jest kwasem nienasyconym.
Aby odróżnić kwas stearynowy, od kwasu oleinowego należy dodać do nich wodę bromową.
Roztwór kwasu stearynowego z wodą bromową nie odbarwi się. Natomiast roztwór kwasu oleinowego z wodą bromową odbarwi się.
Powyższa metoda pozwala zidentyfikować kwas nasycony (kwas stearynowy), od kwasu nienasyconego (kwas oleinowy).
Poprawna odpowiedź powinna zawierać:
– wskazanie metody odróżnienia kwasu stearynowego od oleinowego
– opisanie metody z uwzględnieniem efektów końcowych
– uzupełnienie tabeli
